Zalety i wady stablecoinów

Czym są stablecoiny

Stablecoin to kryptowaluta powiązana z ceną aktywa (najczęściej dolara amerykańskiego lub euro). Jak sama nazwa wskazuje, takie monety są zaprojektowane w celu utrzymania stabilności cenowej w stosunku do bazowego aktywa. W istocie jest to „cyfrowy dolar” lub inna cyfrowa waluta zbudowana na blockchainie. Mechanizmy utrzymania stabilności cenowej mogą się różnić: poprzez rezerwy fiat, inne aktywa kryptograficzne lub algorytmiczną kontrolę emisji.

Celem stablecoinów jest zapewnienie uczestnikom rynku kryptowalut sposobu na przechowywanie wartości w „cyfrowym fiat” i dokonywanie transakcji między sobą bez wahań kursów walutowych. Innymi słowy, pojawiły się jako odpowiedź na obawy codziennych użytkowników kryptowalut: „Dlaczego miałbym trzymać Bitcoin, skoro jego cena jest tak zmienna, że jego wartość w dolarach za towary i usługi ciągle się zmienia?” Stablecoiny mają na celu wygładzenie tej zmienności i zapewnienie użytkownikom wygodnego środka przechowywania i płatności o wysoce przewidywalnej dynamice cen.

Większość stablecoinów jest powiązana 1:1 z dolarem lub inną walutą fiat: w teorii każda moneta może być wymieniona w dowolnym momencie na aktywo, które ją wspiera. Z tego powodu są one często używane jako pełnoprawne substytuty fiat: można przechowywać oszczędności, płacić za towary, uczestniczyć w pożyczkach i handlować. Z definicji stabilność cen jest główną zaletą stablecoinów.

Z biegiem czasu stablecoiny znacznie wykraczały poza swoją pierwotną funkcję. Obecnie z kapitalizacją przekraczającą 297 miliardów dolarów, stanowią fundament handlu, DeFi i międzynarodowych płatności — więcej na ten temat opisujemy w artykule o cyfrowych dolarach napędzających wzrost kryptowalut.

Aby zbadać metryki w czasie rzeczywistym, najlepsze tokeny i pojawiające się projekty w tym sektorze, odwiedź kategorię Stablecoins: https://dropstab.com/pl/categories/stablecoin

Rodzaje stablecoinów

Stablecoiny są zazwyczaj klasyfikowane na podstawie mechanizmów używanych do utrzymania ich stabilności cenowej:

Stablecoiny wspierane przez fiat (zabezpieczone fiat)

Te monety są zabezpieczone prawdziwymi pieniędzmi lub ich ekwiwalentami (metale szlachetne, papiery wartościowe) przechowywanymi w rezerwach bankowych. Klasycznymi przykładami są Tether (USDT) i USD Coin (USDC).

Idea jest prosta: emitent trzyma dolary (lub euro, itp.) w rezerwie równej całkowitej liczbie wydanych monet, gwarantując w ten sposób powiązanie 1:1. W rezultacie wartość stablecoina w dolarach jest bezpośrednio „związana” z fiat.

Zalety

Przejrzysty mechanizm, wysoka płynność i zaufanie użytkowników (teoretycznie mogą być wymieniane na fiat).

Wady

Ryzyko kontrahenta — użytkownicy muszą ufać uczciwości emitenta i regulatorów. Społeczność często krytykowała USDT za brak przejrzystości rezerw (choć pod presją regulacyjną Tether zaczął publikować raporty rezerw znacznie częściej).

Stablecoiny zabezpieczone kryptowalutami

W tym przypadku rezerwy składają się z innych kryptowalut. Najbardziej znanym przykładem jest DAI z MakerDAO. Ta moneta jest zabezpieczona przez ETH (i inne tokeny) przechowywane w smart kontraktach na blockchainie Ethereum. Pożyczkobiorcy nadzabezpieczają się ETH (zwykle o 150–200%), aby wybić DAI. Jeśli wartość zabezpieczenia spada, następuje likwidacja: system sprzedaje zabezpieczenie, aby przywrócić peg monety.

Zalety

Decentralizacja (brak centralnej władzy) i bezpieczeństwo zapewnione przez smart kontrakty.

Wady

Wysoka zmienność i potrzeba znacznego zabezpieczenia; podczas gwałtownych ruchów rynkowych system może likwidować pozycje — jak widziano podczas „kryptowaluty zimy” w MakerDAO.

Algorytmiczne stablecoiny

Te monety utrzymują swój peg do waluty fiducjarnej nie poprzez rezerwy, ale za pomocą algorytmów, które dostosowują podaż monety. Gdy popyt się zmienia, system emituje lub spala tokeny, aby utrzymać stabilność cen.

Klasycznym przykładem jest TerraUSD (USTC), który podążał za dolarem poprzez powiązanie z tokenem LUNA i mechanizmem seigniorage. Dopóki zaufanie do tokena pozostawało, cena utrzymywała się w granicach — ale podczas dużych wstrząsów rynkowych taki stablecoin może stracić powiązanie (depeg), jak to miało miejsce w przypadku TerraUSD w maju 2022 roku (token stracił powiązanie i spadł o 97%).

Hybrydowe (frakcyjne) stablecoiny

Te łączą elementy wszystkich poprzednich modeli: część podaży tokenów jest zabezpieczona rezerwami, podczas gdy reszta jest zarządzana algorytmicznie. FRAX jest tego wyraźnym przykładem: jest częściowo zabezpieczony rezerwami USDC, a reszta jest zarządzana przez algorytm emisji. Podobnie, niektóre nowe projekty wprowadzają modele, w których stabilność cen wspierana jest zarówno przez płynność rynkową, jak i inteligentne kontrakty. Te hybrydy mają na celu połączenie stabilności rezerw fiat z skalowalnością algorytmów, ale projekt jest bardziej złożony i wymaga starannej, precyzyjnej konfiguracji.

Przykładem tego nowego modelu jest STBL – hybrydowy stablecoin uruchomiony przez współzałożyciela Tethera, Reeve’a Collinsa. Łączy zabezpieczenie aktywami rzeczywistymi (RWA), mechanizmy podziału zysków i zarządzanie poprzez system trzech tokenów. STBL jest pozycjonowany jako konkurent dla USDT, USDC i DAI na rynku stablecoinów o wartości 225 miliardów dolarów i dąży do zmiany przepływu wartości w tych ekosystemach.

Podsumowanie typów

Wspierane przez fiat (USDT, USDC, itp.), wspierane przez kryptowaluty (DAI), algorytmiczne (UST) i hybrydowe (FRAX). Służą różnym celom, ale wszystkie mają wspólny cel zapewnienia stabilnej wartości monety.

Popularne stablecoiny

Wymieńmy najbardziej znane stablecoiny, ich cechy i mechanizmy bazowe:

Tether (USDT)

Najstarszy i najpopularniejszy stablecoin (uruchomiony w 2014 roku). Początkowo każda moneta miała być wspierana w stosunku 1:1 z dolarami amerykańskimi, ale później Tether częściowo zdywersyfikował swoje rezerwy na obligacje, papiery wartościowe, a nawet Bitcoin.

Zalety

Maksymalna płynność — USDT jest wymieniany na tysiące par na giełdach. Niektóre firmy używają go nawet do płatności międzynarodowych, aby obejść sankcje i regulacje podatkowe.

Wady

Wysokie skoncentrowanie ryzyka — emitent jest scentralizowany i często krytykowany za brak przejrzystości rezerw. Po pozwach (np. od Prokuratora Generalnego Nowego Jorku), Tether zaczął publikować regularne podsumowania rezerw. Oprócz niepełnej przejrzystości istnieje ryzyko zamrożenia aktywów użytkowników. Jeśli agencje rządowe złożą oficjalny wniosek o zamrożenie aktywów w twoim portfelu, Tether nie stanie po stronie decentralizacji ani anonimowości. Istnieje wiele przypadków, w których USDT zostało zamrożone na żądanie władz, bez możliwości dalszych transferów.

USD Coin (USDC)

Stablecoin od Circle, wspierany przez Coinbase, uruchomiony w 2018 roku. W pełni zabezpieczony przez dolary amerykańskie lub ich ekwiwalenty przechowywane w amerykańskich bankach.

Zalety

Wysoka przejrzystość — rezerwy są przechowywane na kontach w BNY Mellon, Customers Bank itp., z częstymi audytami. USDC ma obecnie obieg rynkowy w dziesiątkach miliardów dolarów, a Circle pozycjonuje go jako najbardziej regulowany stablecoin.

Wady

Bardziej ograniczona dostępność w porównaniu do USDT (USDC nie można kupić poza wspieranymi platformami). Kluczowa różnica w stosunku do Tether polega na tym, że USDC od początku został zaprojektowany, aby być w pełni zabezpieczonym 1:1 przez dolary, bez wątpliwych aktywów w rezerwach.

Dai (DAI)

Zdecentralizowany stablecoin od MakerDAO (Ethereum), uruchomiony w 2015 roku. Jest „powiązany z dolarem” i zabezpieczony przez zabezpieczenia w ETH i innych aktywach kryptograficznych.

Zalety

Ma być w pełni algorytmicznym i zdecentralizowanym systemem (bez centralnego emitenta; zasady zabezpieczenia są osadzone w smart kontraktach).

Wady

Wymaga znacznie wyższego zabezpieczenia z powodu zmienności ETH; w sytuacjach awaryjnych mogą wystąpić wymuszone likwidacje zabezpieczenia.

TrueUSD (TUSD)

Stworzony w 2018 roku przez TrustToken. Stablecoin wspierany przez fiat — w pełni zabezpieczony dolarami amerykańskimi. TUSD wyróżnia się jako pierwszy „regulowany” stablecoin dolarowy: rezerwy są w 100% w gotówce i ekwiwalentach, przechowywane na oddzielnych kontach w instytucjach finansowych. Miesięczne raporty audytowe są publikowane w celu weryfikacji zabezpieczenia rezerw.

Zalety

Wysoka przejrzystość i ochrona prawna inwestorów; uważane za bardziej wiarygodne pod względem zgodności z regulacjami.

Wady

Mniej powszechny i znany (tylko kilka giełd aktywnie go wspiera).

FRAX

Innowacyjny hybrydowy stablecoin uruchomiony przez Frax Finance. Model jest frakcyjno-algorytmiczny: część monet jest zabezpieczona (zwykle przez USDC lub ETH), podczas gdy reszta jest stabilizowana za pomocą algorytmu. Gdy FRAX handluje powyżej $1, protokół stopniowo zmniejsza zabezpieczenie; gdy handluje poniżej $1, zwiększa je.

Zalety

Mniej kapitałochłonne niż stablecoiny w pełni zabezpieczone fiat i oferuje pewną „autonomię” od banków.

Wady

Złożony mechanizm, a zachowanie protokołu w ekstremalnych warunkach nie zawsze jest przewidywalne. W związku z tym, FRAX należy do pojawiającej się „drugiej generacji” stablecoinów.

Infografika powyżej obejmuje stablecoiny zbudowane na infrastrukturze bez zezwoleń, bez centralnej kontroli lub mechanizmów zamrażania — podkreślając rosnącą przepaść między zgodnymi z regulacjami a w pełni zdecentralizowanymi emitentami. Na przykład, chociaż USDS prowadzi pod względem kapitalizacji rynkowej, jego smart kontrakt zawiera funkcję zamrażania, choć obecnie jest ona wyłączona. Według współzałożyciela Rune Christensena, każda zmiana wymagałaby zatwierdzenia przez zdecentralizowane zarządzanie.

Inne projekty i innowacje

W latach 2023–2024 pojawiło się kilka nowych rozwiązań: na przykład First Digital USD (FDUSD) — stablecoin od banku kryptowalutowego First Digital (Hongkong), uruchomiony w czerwcu 2023 roku. Jest w pełni zabezpieczony dolarami amerykańskimi lub równoważnymi aktywami przechowywanymi na oddzielnych kontach z obowiązkową kontrolą audytową.

Innym trendem są zdecentralizowane stablecoiny, takie jak USDD (Decentralized USD) od TRON DAO. Jest to przekolateralizowany algorytmiczny dolar który przywraca swój peg poprzez rezerwy w USDT i TRX. USDD aktywnie się rozwija — latem 2024 roku jego rezerwa przekroczyła 120% kolateralizacji, co podkreśla wysoką kapitalizację i zaufanie użytkowników.

Warto również wspomnieć o Reserve (RSV) — stablecoin z zdywersyfikowaną rezerwą — oraz innych eksperymentach w przestrzeni „stabilnej” (kryptowaluty banków centralnych, takie jak cyfrowe ruble, nie są jeszcze uważane za klasyczne stablecoiny).

Fala regulacji również pobudziła nową innowację:

Anchorage Digital i Ethena Labs ogłosili uruchomienie pierwszego stablecoina w pełni zgodnego z amerykańską 'Genius Act' — federalnie regulowanego aktywa zaprojektowanego w celu spełnienia surowych wymagań ustawy dotyczących rezerw, ujawniania informacji i zgodności.

Innym szybko rozwijającym się uczestnikiem jest Falcon Finance, uniwersalny protokół zabezpieczeń zasilający płynność on-chain i emisję stablecoinów.

W lipcu 2025 roku Falcon zabezpieczył 10 milionów dolarów strategicznej inwestycji od World Liberty Financial, krótko po tym jak jego USDF stablecoin przekroczył 1 miliard dolarów kapitalizacji rynkowej — pozycjonując USDF jako jeden z najbardziej znaczących nowych zdecentralizowanych stablecoinów do obserwacji.

Tak więc, arsenał rynkowy obejmuje: amerykańskie wiodące trio (USDT, USDC, DAI), mniej popularne opcje (TUSD), hybrydowych nowicjuszy (FRAX), świeże projekty jak FDUSD i USDD, pierwszego zgodnego z GENIUS stablecoina od Anchorage i Ethena — a teraz USDF, rosnący zdecentralizowany zasób od Falcon Finance, który niedawno przekroczył $1B w kapitalizacji rynkowej. Każdy z nich ma swoje mocne strony (płynność, przejrzystość, decentralizacja) i własne pułapki (ryzyko zamrożenia centralnego, podatności algorytmiczne, itp.).

Ryzyka stablecoinów

Ryzyko kontrahenta

Najpopularniejsze stablecoiny (USDT, USDC, itp.) są scentralizowane: są zarządzane przez firmy lub banki. Emitent może napotkać problemy finansowe, być podejrzewany o oszustwo lub znaleźć się pod rosnącą presją rządu. We wszystkich tych scenariuszach rezerwy mogą być zagrożone. Dodatkowo, jeśli emitent zdecyduje się zamrozić portfele użytkowników (z powodu sankcji lub przez pomyłkę), posiadacze mogą stracić dostęp do swoich środków. Wyraźnie widać, że zaufanie do emitenta jest kluczowe: bezpieczeństwo twoich aktywów cyfrowych zależy od niezawodności firmy.

Ryzyko regulacyjne

Władze na całym świecie zwracają coraz większą uwagę na stablecoiny. Niektórzy przyrównują je do papierów wartościowych lub pieniądza elektronicznego, wprowadzają wymogi licencyjne lub nawet zakazują ich emisji. Na przykład w USA regulatorzy nałożyli sankcje na Paxos (emitenta BUSD) za niewystarczającą przejrzystość, co skłoniło Paxos do zaprzestania emisji nowych tokenów BUSD. W Rosji omawiano ograniczenia dotyczące konwersji rubli fiat na stablecoiny. Wszelkie prawa lub dyrektywy banków centralnych mogą zdestabilizować cenę monety (np. jeśli emitent jest poddany dochodzeniu) lub skomplikować proces zakupu.

W szczególności, 19 lipca 2025 roku, prezydent Trump oficjalnie podpisał ustawę kryptograficzną 'Genius Act', sygnalizując nową fazę zaangażowania regulacyjnego w aktywa cyfrowe i potencjalnie przekształcając sposób, w jaki stablecoiny są traktowane w ramach prawa USA.

„Genius Act” ustanawia nowe standardy nadzoru nad stablecoinami: duże transakcje muszą spełniać wymagania KYC/AML, władze skarbowe USA mogą zamrażać oznaczone przepływy, a regulacje warstwowe teraz mają zastosowanie w zależności od wielkości emisji. Wszyscy emitenci muszą publikować miesięczne ujawnienia rezerw i być w pełni zabezpieczeni gotówką lub skarbami państwowymi.

Tymczasem w Hongkongu, nowe prawo obowiązujące od 1 sierpnia 2025 roku zakazuje oferowania i promowania nieautoryzowanych stablecoinów inwestorom detalicznym — z karami do 50 000 HK$ (~6 300 USD) i sześcioma miesiącami więzienia za naruszenia.

Ryzyko techniczne

Algorytmiczne lub oparte na inteligentnych kontraktach stablecoiny są podatne na błędy w kodzie, manipulacje wyroczniami i awarie techniczne. Stablecoiny zabezpieczone kryptowalutami (jak DAI od MakerDAO) mogą być dotknięte atakami na platformę lub awariami mechanizmu likwidacji. Proste błędy użytkowników (zły adres, niewłaściwa sieć) mogą również prowadzić do strat finansowych. Zdarzały się przypadki, gdy stablecoiny miały luki w inteligentnych kontraktach, które pozwalały atakującym na „wybijanie” nowych monet do własnych portfeli.

Ryzyko płynności

Jeśli posiadacze stablecoinów nagle zaczną sprzedawać w panice lub emitent gwałtownie zmniejszy rezerwy, peg może szybko się załamać. Niedobór płynności (np. znaczna nierównowaga podaży i popytu) może tymczasowo podnieść lub obniżyć cenę. Dodatkowo, problemy w „zewnętrznym świecie” — takie jak nagłe umocnienie lub osłabienie dolara amerykańskiego — mogą drastycznie wpłynąć na popyt na „cyfrowego dolara”.

Ryzyko depeg

To jest najbardziej widoczne zagrożenie: gdy stablecoin traci swoje 1:1 powiązanie z USD. Drobne odchylenia od $1 są oczekiwane, ale znaczne odchylenie oznacza, że stablecoin nie spełnia już swojej podstawowej funkcji. Z definicji, depeg występuje, gdy cena tokena znacznie odbiega od ustalonego celu (np. $1).

Na przykład latem 2022 roku TerraUSD (UST) nagle stracił powiązanie z dolarem i spadł o 97% w ciągu kilku dni. Mechanizm algorytmiczny nie wytrzymał nagłych odpływów — UST odłączył się od dolara. Podobne (choć na mniejszą skalę) zdarzenie dotknęło USDC wiosną 2023 roku z powodu upadku Silicon Valley Bank — cena monety spadła o prawie 4%, ale szybko się odbudowała, gdy kanały wypłat zostały przywrócone. Ostatecznie, gdy rezerwy lub algorytmy zawodzą, „stabilność” ustępuje miejsca gwałtownej zmienności i panice rynkowej.

Podsumowując, wszystkie stablecoiny niosą ze sobą ryzyko — choć w różnym stopniu. Według ekspertów, przy wyborze stablecoina należy wziąć pod uwagę przejrzystość rezerw, częstotliwość audytów, raportowanie regulacyjne i niezawodność zespołu.

Wniosek

Stablecoiny stały się integralną częścią ekosystemu kryptowalut. Pozwalają kryptowalutom być „powiązanymi” z znanymi jednostkami rozliczeniowymi i używane bez dużych wahań cen. Czy powinieneś ich używać? Zdecydowanie tak, jeśli potrzebujesz zachować kapitał w przestrzeni kryptowalut bez zmienności, szybko przelać środki lub korzystać z DeFi. Są szczególnie przydatne dla traderów (aby zabezpieczyć zyski), firm (do rozliczeń międzynarodowych) i tych, którzy nie chcą przechowywać oszczędności w niestabilnych walutach. Adopcja w świecie rzeczywistym nadal się rozszerza:

Visa recently added wsparcie dla blockchainów Avalanche i Stellar, wraz z zintegrowanym rozliczaniem stablecoinów przy użyciu USDG, PYUSD i EURC — wyraźny sygnał, że stablecoiny dojrzewają do kluczowych elementów globalnej infrastruktury płatniczej.

Ripple podąża podobną ścieżką — wychodząc poza płatności w kierunku usług custody i emisji RLUSD, w ramach szerszych działań na rzecz banków i fintechów w oparciu o regulowaną infrastrukturę, więcej w naszej analizie rosnącej roli Ripple w custody i stablecoinach.

Jednak ważne jest, aby pamiętać o ryzykach. Nawet najbardziej „stabilny” stablecoin nie gwarantuje 100% bezpieczeństwa: zawsze istnieje możliwość zamrożeń, zmiany klasyfikacji regulacyjnej lub awarii technicznych. Jak sugerują eksperci, takie monety powinny być postrzegane jako „cyfrowa wersja dolara” — wygodne narzędzie, ale nie panaceum. Są dobrą alternatywą dla fiat, ale nie miejscem do przechowywania wszystkich swoich środków.