Tiêu đề Celestia (TIA)

Celestia (TIA) thực sự muốn giải quyết vấn đề gì?

Celestia cắt blockchain xuống mức tối giản — chỉ còn đồng thuận và khả dụng dữ liệu. Việc thực thi được giao cho rollup và app-chain. Đây là hướng modular quen mà lạ: nhiều chain cùng dùng một DA-layer mà không làm nghẽn nhau. Có người gọi nó là “blockspace-as-a-service”. Nghe đơn giản, nhưng thị trường mới là nơi quyết định đây có phải tương lai hay chỉ một nhánh phát triển.

Token TIA dùng để làm gì hằng ngày?

TIA là coin để các rollup trả phí đăng dữ liệu. Ngoài ra còn dùng để staking và governance. Khi nhu cầu DA tăng, nhu cầu token cũng tăng theo. Validator và delegator nhận thưởng bằng TIA. Và nếu bạn đang xây thứ gì đó mang tính modular, rất khó tránh TIA — nó là tài nguyên cơ bản ở lớp data availability.

Phân bổ token được chia thế nào?

Rất rõ ràng: 20% cho cộng đồng, 26.8% cho R&D và hệ sinh thái, 17.6% cho contributors, 15.9% seed, và 19.7% Series A&B. Một lưu ý nhỏ: dù cộng đồng và phát triển được chia khá lớn, phần của nhà đầu tư cũng không nhỏ. Vì vậy lịch unlock thật sự ảnh hưởng đến hành vi của coin trên thị trường.

Tình hình unlock bây giờ ra sao?

Token public, seed và A&B đã unlock hoàn toàn. Phần đang mở dần chủ yếu nằm ở R&D (51.28%) và contributors (68.15%). Mỗi ngày mở ít thôi nhưng tích lũy thì thấy rõ. Và câu hỏi quen thuộc xuất hiện: có đáng lo không? Không phải lúc nào cũng vậy, nhưng với token hạ tầng thì timing tác động khá mạnh đến tâm lý thị trường.

Ai đã ủng hộ Celestia từ những ngày đầu?

Hầu hết các quỹ Tier-1: YZI Labs, Polychain, Bain Capital Ventures, Delphi, Jump Crypto, Blockchain Capital, eGirl Capital — và sau đó là 1kx (2024). Seed nhỏ ($1.50M ở $0.00943), A&B thì lớn ($55M ở $0.30). Rồi đến vòng $100M năm 2024, nâng tầm toàn bộ dự án.

Có ICO không? Hay airdrop thay thế?

Không có ICO. Genesis Drop tháng 10/2023 đảm nhiệm luôn việc phân phối ban đầu. Token được gửi đến các open-source dev, staker Cosmos, relayer và người dùng sớm của các Ethereum rollup. Rất nhiều người biết đến TIA lần đầu qua đợt airdrop này. Việc đó có tạo ra “nhóm người dùng lý tưởng” hay không thì còn tranh luận, nhưng rõ ràng mục tiêu là builders.

Giao dịch TIA có dễ không?

Khá dễ. TIA có mặt ở Binance, MEXC, Gate, OKX, Bybit. Các cặp chính là TIA-usdt và TIA-usdc; cũng có btc và fiat. Thanh khoản mạnh — không phải tìm kiếm. Với token DA-layer thì điều này hơi hiếm, vì token hạ tầng thường mất thời gian dài mới lên được sàn lớn.

Roadmap sắp tới có gì?

Block lớn hơn, DAS tốt hơn và việc triển khai rollup sẽ nhẹ nhàng hơn. Lotus giảm lạm phát, chuyển reward sang thủ công và thêm Hyperlane để TIA di chuyển native trong nhiều rollup. Roadmap không ồn ào nhưng chặt chẽ: nhiều rollup hơn → nhiều blobspace hơn → TIA được dùng thực sự nhiều hơn.

Rủi ro chính là gì?

Unlock liên tục từ R&D và contributors, lạm phát cho đến khi giảm hẳn, nguy cơ tập trung stake ở nền tảng LST. Cộng thêm công nghệ mới như DAS, cạnh tranh giữa các DA-layer và biến động crypto quen thuộc. Coin này hợp với người thích đặt cược hạ tầng dài hạn, không phải những ai tìm cú trade nhanh.